Hikaye Anlatım Teknikleri

 

Hikayeler, olay çerçevesinde oluşturulan edebi eserlerdir. Yazarlar, hikayede olayları anlatırken bir takım anlatım teknikleri kullanırlar.

Anlatma Tekniği

• En çok kullanılan tekniktir.
• Okuyucuyu olayın içine çekmek ve olay içinde yaşatmak amacı ön plandadır. Bu nedenle olaylar, kahramanlar, zaman ve mekan unsurları bir bütün olarak anlatılır.
• Olay, durum, kişi, yer kavramları art arda verilir ve okuyucunun canlandırmasına kolaylık sağlanır.

Gösterme Tekniği

• Hikayedeki olayların, eylemlerin, hareketlerin, davranışların dil aracılığı ile gösterilmesi tekniğidir.
• Eylemlerin oluş biçimleri ve nasıl sonuçlandıkları gösterilir.
• Amaç, okurun dikkatini çekmek ve okuru o kurmaca dünyanın bir parçası haline getirerek okurun o eylemleri yaşıyor gibi hissetmesini sağlamaktır.
• Olaylar aracı ile değil, direkt olarak anlatılır. Anlatıcı, okuyucu ile olaylar arasına girmez.
• Okurun dikkatinin olaylar üzerine çeken bir anlatım tekniğidir.

Bilinç Akışı Tekniği

• Edebi bir metinde kahramanın kafasının içinin doğrudan okuyucuya aktarıldığı tekniktir.
• Amaç; bilincin bağımsız olarak okuyucuya sunulmasıdır.
• Derin psikolojik çözümlemeler yapılması, insanın iç dünyasını öne sermesinden dolayı anlatma tekniğinden çok gösterme tekniğidir.
• Bilinç akışı tekniği ile esere doğallık katılmış olur. Çünkü insanın iç dünyası olduğu gibi aktarılır.
• Metindeki karakterin iç dünyası tüm boyutları ile okuyucuya aktarılır.
• Aynı zamanda duygu ve düşünceler hızlı ve düzensiz olarak resmedilmeye çalışılır. Mantık aranmaz. Bu nokta çok önemlidir; iç konuşma tekniğinden bilinç akışı tekniği ayıran özelliktir.
• Kahraman bakış açısı ön plandadır.

Montaj Tekniği

• Yazarın, başkasına ait bir metni kendi eseri ile ilişkilendirerek eserine aktarması tekniğidir.
• Esere eklenen metin ile yazarın metninin uyuşması gerekir.
• Alınan metnin esere zenginlik veya derinlik katması beklenir.

Diyalog Tekniği

• Hikayedeki kişilerin karşılıklı konuşması tekniğidir.
• En sık kullanılan tekniklerden biridir.
• Eserdeki kahramanlar arasında iletişim sağlanan bir tekniktir.
• Bu teknik ile kahramanların düşüncelerini ve birbirleriyle olan çatışmalarını okuyucunun anlaması amaçlanır.

İç Diyalog Tekniği

• Karakterin karşısında bir başkası varmış gibi kendisiyle konuşması tekniğidir.
• Konuşmalar dil bilgisi kurallarına uygundur.
• Herhangi bir bilinç akışı görülmez. Mantık çerçevesinde konuşmalar gerçekleşir. İç diyalog tekniği bu özelliği ile bilinç akışı tekniğinden ayrılır.
• Sohbet havası hakimdir. Anlatıcı aradan çekilir ve anlatım kahramanın kendi ile yapılır.

İç diyalog tekniği ile bilinç akışı arasındaki en büyük fark; iç konuşma tekniğinde cümleler uzun ve birbirleriyle bağlantılıdır. Kısacası iç diyalog tekniğinde cümleler mantıklıdır. Bilinç akışı tekniğinde mantıklı cümleler aranmaz ve konudan konuya geçilebilirken; iç konuşma tekniğinde konudan konuya geçiş olmaz.

Geriye Dönüş Tekniği

• Bu teknikte eserin olayı, içinde bulunduğu zamandan alınıp karakterin geçmişine veya olayın meydana geldiği zamana götürülür.
• Kısacası bu teknik anlatma zamanı ile ilgilidir.
• Geriye dönüş tekniğinin bir başka yönü; hatırlamadır.
• Geriye dönülse bile şimdiki zaman jargonu kullanılır.
• Kişiler ve olaylar hakkında bilgi verilirken kullanılması tercih edilir.

İç Çözümleme Tekniği

• İç çözümleme tekniği; kahramanların iç dünyası, duygu, düşünce ve hayallerinin ifade edildiği anlatım tekniğine denir.
• İç konuşma tekniğinde olduğu gibi bu teknikte de duygu ve düşüncelerin okuyucuya anlatılması amaçlanır.
• Bu teknikte duygu ve düşünceler üçüncü bir ağız (yazar) tarafından anlatılır.
• İlahi bakış açısı hakimdir.
• Ruhsal betimlemeler ağırlıklıdır.

İç çözümleme tekniği ile iç konuşma tekniği arasındaki en büyük fark; anlatımdaki bakış açısıdır. İç çözümleme tekniğinde duygu ve düşünceler yazar tarafından anlatılırken; iç konuşma tekniğinde kahramanın kendisi dile getirir.

Özetleme Tekniği

• En sık kullanılan tekniklerden biridir.
• Yazar olayları veya kişileri özetleyerek anlatır.
• Buradaki en temel amaç; hikayede olayların dağılmaması ve tekrara düşmemektir.

Betimleme Tekniği (Tasvir)

• Olaylar, olayların geçtiği mekanlar ve kahramanlar kelimeler ile betimlenerek okuyucunun zihninde canlandırması amaçlanır.
• Romantizmle birlikte gelişmiş bir tekniktir.
• Betimleme sadece fiziksel olarak yapılmaz. Ruhsal betimlemelerde oldukça kullanılır.

Pastiş Tekniği (Öykünme)

• Başka sanatçıların eserlerinin taklidi ile meydana getirilen sanat eseridir.
• Bir yazarın dil ve anlatım özelliklerine alay etmek amacıyla onu çağrıştıran bir biçimde öykünmedir.
• Bire bir kopya değildir.
• Asıl amaç güldürmek değildir. Bu özellik pastiş tekniğini, parodi tekniğinden ayıran özelliğidir.
• Taklidin anlaşılması önceki eserin bilinmesine bağlıdır.

Parodi Tekniği (Yansılama)

• Ciddi bir eserin bir bölümü veya bütününü alaya alarak, biçimini bozmadan ama ona başka bir özellik vererek biçimle öz arasındaki ayrılıktan gülünç etki yaratan oyun türüne parodi denir.
• Çoğunlukla edebiyat alanında kullanılır. Fakat sinema ve tiyatro da sıklıkla bu teknik görülmektedir. Tiyatroda da özellikle kabare ve orta oyununda karşımıza çıkmaktadır.
• Kısacası, ciddi tarzda yazılmış bir eserin daha komik hale getirilmesidir.
• Amacı; güldürmektir. Pastiş tekniğinden bu noktada ayrılmaktadır.

İroni Tekniği

• İroni; mimik, jest ve tonlama ile söylemek istenen şeyin altını dolaylı olarak çizer.
• İronik anlatımın en önemli noktası; gizlemektir.
• Yazar gerçeği bilmesine rağmen bilinçli bir şekilde bilmemezlik sergilemektedir.
• İronik anlatımın bir önemli noktası de eleştirel bakıştır.
• Yazar gerçeğe vurgu yaparak sarsıcı etki yaratmak ister.
• Güldürme amacı yoktur.