Cho'lpon - Binafsha

Binafsha senmisan, binafsha senmi,
Ko’chada aqchaga sotilgan.
Binafsha menmanmi? binafsha menmi,
Sevgingga, qayg’ungga tutilgan?

Elbek - Tutqun qushcha

Oltindan to‘qulg‘on tor bir qafasda
Yotardi bir qushcha doim qayg‘uda.

Najmiddin Ermatov - Turkiy elning shiddati so‘nganga o‘xshayotir

 

Ko‘k bo‘ri kezgan sarhad itlarga talosh endi,
Ko‘tarilgan bosh emas, birgina quyosh endi,
Uchqun sochgan ko‘zlarning topingani yosh endi,
Turkiy elning shiddati so‘nganga o‘xshayotir.

Mirzo Kenjabek - Munojot

Men zabunman. Tun qoʼynida qaro tunman,

Tund bagʼrimga ziyolarni kimdan soʼray?

Oʼzim yerman, oʼzim samo, men ochunman,

Oʼzdan oʼzga dunyolarni kimdan soʼray?

Saida Zunnunova - Qizlarjon

 

Sevgi o’t tashlasa yuragingizga,
Oydin tun bermasa tinchlik va uyqu.
Olam kuylaganday ko’rinsa sizga
Hamda asir etsa ajib bir tuyg’u
Tasalli izlaysiz hislaringizga,
G’azallar yodlaysiz varaqlab kitob.
Guldek qalbingizni yashnatar shunda
Sevgi satrlari bo’lib oftob.
Shunday kezda, qizlar, pok ishqingizga
Tarjimon bo’lolsa bironta baytim,
Sirdosh bo’lib qolsam hamisha sizga,
Shu mening orzuyim, shodligim, baxtim.

Saida Zunnunova - Cho'li Iroq

Tarixni so‘zlama menga, ey odam, 
Bitta chalib bergin «Cho‘li iroq»ni. 
Bitta chalib bergin, toki yana ham 
Yaxshiroq ajratay qorani, oqni.

Usmon Nosir - Dengizga

 

Oq dengiz, yaxshi qol! Yaxshi qol, Shimol!
Ko‘nglimda ishqingni olib qaytaman.
Sochimni o‘ynaydi muzdek sho‘x shamol,
Men unga dardimni qanday aytaman?

Usmon Nosir - Yurak

 

Yurak, sensan mening sozim,
Tilimni nayga jo‘r etding.
Ko‘zimga oyni berkitding,
Yurak, sensan ishqibozim.

Cho'lpon - Xalq

Xalq dengizdir,
Xalq to‘lqindir,
Xalq kuchdir,
Xalq isyondir,
Xalq olovdir, xalq o‘chdir…
Xalq qo‘zg‘alsa, kuch yo‘qdirkim, to‘xtatsin,
Quvvat yo‘qkim, xalq istagin yo‘q etsin.
Xalq isyoni saltanatni yo‘q qildi,
Xalq istadi, toj va taxtlar yiqildi…

Rauf Parfi - Qora devor

 

I. 

Qandayin sirdir bu, bu qanday tushdir,
Bu qanday uyqudir, uygʻongan uyqu.
Koʻzlarimdan qora quzgʻunlar uchdi
Mudhish qora devor ortida, yohu!

Erkin Vohidov - O'zbegim

 

Tarixingdir ming asrlar
Ichra pinhon, o‘zbegim,
Senga tengdosh Pomiru
Oqsoch Tiyonshon, o‘zbegim.

O'zbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi (Özbekistan Milli Marşı)

Shoir: Abdulla Oripov 

Bastakor: Mutal Burhonov

Serquyosh hur o'lkam, elga baxt, najot,
Sen o'zing do'stlarga yo'ldosh, mehribon!
Yashnagay to abad ilmu fan, ijod,
Shuhrating porlasin toki bor jahon!

Cho'lpon - Buzilgan o'lkaga

 

Ey, tog‘lari ko‘klarga salom beran zo‘r o‘lka,
Nega sening boshingda quyuq bulut ko‘lanka?
Uchmoxlarning kavsaridek pokiza,
Sadaflarning donasidek top-toza
Salqin suvlar tog‘dan quyi tusharkan,
Tomchilari yomg‘ir kabi ucharkan,
Nima uchun yig‘lar kabi ingraylar?
Yov bormi, deb to‘rt tarafni tinglaylar?
Tabiatning o‘tini yo‘q o‘tida,
Sharaq-sharaq qaynab chiqqan buloqlar
Har qorong‘i, qo‘rqinch tunning betida
Shifo istab kelmasin der, qo‘noqlar.
-Bu nega?
Ayt menga.
Ko‘m-ko‘k, go‘zal o‘tloqlaring bosilg‘on,
Ustlarida na poda bor, na yilqi,
Podachilar qaysi dorg‘a osilg‘on?
Ot kishnashi, qo‘y ma’rashi o‘rniga
-Oh, yig‘i,
Bu nega?

Oybek - Na'matak

Nafis chayqaladi bir tup na'matak
Yuksakda, shamolning belanchagida,
Quyoshga ko'tarib bir savat oq gul,
Viqor-la o'shshaygan qoya labida,
Nafis chayqaladi bir tup na'matak...

Abdulla Oripov - Sen bahorni sog'inmadingmi?

 

Uyg'onguvchi bog'larni kezdim,
Topay dedim qirdan izingni.
Yonog'ingdan rang olgan dedim -
Lolazorga burdim yuzimni,
Uchratmadim ammo o'zingni,
- Sen bahorni sog'inmadingmi?

Usmon Azim - Yashamoqdan qiynaldi odam

Yashamoqdan qiynaldi odam.

U oʼyladi — kun koʼrdi bekor.

Tashqarida oq edi olam,

Tashqarida yogʼar edi qor.

Muhammadsharif So‘fizoda - Vatan

 

Vatan holindan o‘tru ko‘zlarim saqfinda qon og‘lar,
Na yolg‘iz ko‘zlarim majruh o‘lan jismimda jon og‘lar.

Muhammadsharif So‘fizoda - Gazeta to'g'risinda

 Yashnatib dil g‘unchasin, fasli bahor aylar gazet,

Suv berib ko‘ngul bog‘ini sabzavor aylar gazet.

Sharqdan Mag‘ribgacha bo‘lg‘on havodisni yozib,
Ne go‘zal marg‘ub xabarlar oshkor aylar gazet.

Ko‘b o‘qur bo‘lsang, bo‘lursen el aro chun nuktadon,
So‘zlaganda so‘zlaringni beg‘ubor aylar gazet.

Gohi-gohi kelmayin qolsa o‘zining do‘stlarin
Shavqida telmurtirib ko‘p intizor aylar gazet.

Chiqsa bir xursandlik safhasida darj o‘lub,
Fikri zavq-la qalbni beixtiyor aylar gazet.

E nexushkim, xalqimiz suymakda kun-kundan seni,
Bir vaqt zarlarni boshingdan nisor aylar gazet.

Noumid bo‘lma, chiqar bir kun haqiqiy do‘stlaring,
Yordam aylab, mushtariyni beshumor aylar gazet.

Yo‘qsul el ahvolidan gar sen yozib bersang xabar,
Darj etib bu yo‘lga jalbi e’tibor aylar gazet.

Gar qorayg‘on dil, to‘nuk ruhlarga berdikchi ziyo,
Bo‘lgani jon doimo boshqa tumor aylar gazet.

Rauf Parfi O'zturk - Аbdullajon Marsiyasi

Qushlar, uyga qaytingiz,
Abdullajon qaytmas... zinhor,
Yor-do'stlarga aytingiz.
O'ynar bo'ron, o'ynar bo'ron,
O'ynar mening boshimda.
Endi yo'qdur Abdullajon
Yigirma besh yoshinda.
Yo'llar uzun, yo'llar uzun,
Kunlar ham ko'p cho'zildi.
Qonli yoshlar to'kdi ko'zim,
Jigar-bag'rim ezildi.
Poyezd chopar, poyezd chopar,
Poyezd chopar Sibirdan.
Abdullajon jonsiz yotar,
Tobutlari temirdan.
Bo'zlar osmon, bo'zlar osmon,
Bo'zlab bersa bo'zto'rg'ay.
Ko'zlarini Abdullajon
Bir dam ochsa na bo'lg'ay!?
Nafas olmay ul uxlaydi,
Ko'kragida o'ng qo'li.
Yel yig'laydi, el yig'laydi,
Yig'lar o'zi ham o'lim.
***
Aziz do'stim, qaylarda qolding?
Ko'rib turib seni ko'rmadim.
So'radimu men dardu holing,
Men dardu holingni so'rmadim.
Sen yonib ketarsan yodimda,
Biron sharpa, tovush eshitsam,
Go'yo mana, hozir oldimga
Otilib kirarsan eshikdan.
Shamol kabi uchib o'tgaysan,
Shovullaysan boshimda har zum.
Aytilmagan qo'shiq aytgaysan,
Yaproqlarni otgaysan uzib.
Doim birga va doim judo
Bag'ridan bechora ko'zlarim.
Buncha xasis bo'lmasa dunyo?
Toptaydi o'zining izlarin.
Nahot, do'stim, shu qabr - senmi,
Senmi yozilmagan shu kitob?
Ko'milarmi hech qachon sevgi?
Men javob istayman, javob.
Aziz do'stim, qaylarda qolding?
Ko'rib turib seni ko'rmadim.
So'radimu men dardu holing,
Men dardu holingni so'rmadim.
3.Sen tark etding yorug' olamni,
Sen butunlay tark etding, yohu.
Tinglamaysan mening nolamni,
Tinglamaysan, chorasiz ohu.
G'amli uyda qirq kun yonur sham,
Sen uyimda yonursan abad.
Qayta tug'iladir dunyo ham,
Sen dunyoga kelmaysan faqat.
Ohim mening buzgay samoni,
Nafasim aylanur quyunga.
Sovuq yerga qo'ydikmi seni?
Kerakmiding shunchalar unga?!
Yigirma besh yoshda ketding sen,
Juda erta ketding, do'stginam.
Hey ajal! Maqsadga yetding sen,
Yigirma besh yoshdaman men ham...
Yigirma besh yoshimni qo'shdim
Yigirma besh yoshingga sening.
Haddan ziyod bu alam, do'stim,
Bu kun ellik yoshim bor mening.
Sen tark etding yorug' olamni,
Sen butunlay tark etding, yohu.
Tinglamaysan mening nolamni,
Tinglamaysan, tinglamaysan-ku...
***
(Abdullajon` - Rauf Parfining harbiyda halok bo'lgan jiyani)
Turkiya Turkchasi

Shahriyor Shavkat - Begunoh

Men seni kechirdim, isming isingan

Mehribon daraxtlar haqqi-hurmati.

Men seni kechirdim, o‘sha tun singan,

Sinmagan qadahlar haqqi-hurmati.

 

Devona orziqish,

Qish kabi choyshab,

Bo‘lingan,

Ulangan,

Unutilgan gap…

Men seni kechirdim, tonggacha yig‘lab,

Qizargan nigohlar haqqi-hurmati.

 

Ko‘rnamak hislarning gardani og‘rir,

Ulkan tun. Iztirob.

Bo‘lmadi oxir…

Men seni kechirdim, yengil-u og‘ir

Ham shirin gunohlar haqqi-hurmati.

 

Kechirdim.

Ko‘zingni ko‘zim tinglagan.

Giloslar panglagan,

Uzum zanglagan.

Sen menga aytmagan, o‘zim anglagan

Iqror-u izohlar haqqi-hurmati.

 

Umidim cho‘kkanda qo‘lladi cholg‘u,

Ohimda simillab yetildi og‘u.

Men seni kechirdim,

“Cho‘li Irog‘”u,

“Ushshog‘”-u,

“Segoh”lar haqqi-hurmati….

 

Men seni kechirdim, isming isingan

Begunoh daraxtlar haqqi-hurmati…

 

* * *

Sadafday kunlarni yo‘lma-yo‘l sochib,

To o‘lim, gupurib menda oqarsan.

Silasang, qoraysa oqargan sochim,

Silasang, qoraygan sochim oqarsa!

 

Yuragim – qip-qizil toza qalampir,

Sen ista, qarshingda lahzada paydo.

Tilasang, ro‘molcham uchargilamdir,

Tilasang,

Men – Yusuf,

Sen-da Zulayho!

 

Adadsiz rashkimni sabringga sig‘dir,

Qachonki, ko‘zingda yulduz tizilsa.

Ulasang uzilgan umrimni bir-bir,

Ulasang va yana umrim uzilsa!

 

Ayo, baxt sozining ko‘rkam ijodi,

Muhabbat navosin tutib yuksaldim.

Tashnaman, ko‘zlaring obi-hayoti

Quyilsa, kunma-kun gullasa qalbim!

 

Sen meni toparsan o‘zni yo‘qotsang,

Ishq bu – jar,

Ishq – o‘jar,

Osmonga yo‘ldir.

Qulasang, eng chuqur yaramga botsang,

Qulasang, meni-da o‘zimga keltir!

 

Sadafday kunlarni yo‘lma-yo‘l sochib,

Shafaqtus hayotim uzra oqarsan.

Silasang, qoraysa oqargan sochim,

Silasang, qoraygan sochim oqarsa!

 

 

* * *

 

Quyosh ketganida mag’ribga enib, 

Zamin duch keladi boshqa savdoga:  

Butun Toshkent uxlab qolganda, seni

O‘g‘irlab ketaman

Qashqadaryoga!  

Hurkitib Sirdaryo laylaklarini, 

Jizzaxda tulporga to‘qnashadi tong!  

Samarqand bahorgi ko‘ylaklarini 

silkitar

va borliq ura boshlar bong!  

Ho‘-o‘,  undan u yog‘i – tuproq ostidan

Samoga o‘rlagan matonatimdir!  

Eng baland hisoriy qoya ustidan 

Ko‘rganing – jaydari saltanatimdir!  

Mana shu – 

Iskandar navkarlarini

Qilichdan o‘tkazgan ori zada el!  

Mana shu – 

Muqanna kabi bag‘rini 

Janglarga peshlagan olovzoda el!   

Mening tomirimda qaynayotgan qon – 

Jahonning yarmini etib nazorat, 

Tangri inoyati bilan bir zamon 

Muqaddas Turonni qurgan jasorat!  

...Seni o‘g‘irladim.  

Tushun,  barini 

 Qonunga muvofiq qilgayman mudom.  

Dunyoning eng go‘zal sanamlarini

Keshga keltirishni buyurgan bobom.

 

* * * 

Parvoz etar momaqaymoqlar

Shamollarda tebrangan ko‘yi, 

Jim yotaman maygi o‘tloqda,

Kaftlarimga boshimni qo‘yib.

 

Oyday sokin, quyosh kabi tinch

Sezim qoplar yurak qa’rini. 

Bezayotir suvoqrang o‘pich

Qashqadaryo sohillarini.

 

Simiraman quyuq shamolday 

Idrokimga sig‘mas tuyg‘uni: 

“Men dunyoni nega yomonlay,

Axir Tangrim yaratgan uni!?”

 

Manov maysa, mana bu tog‘lar – 

Bari-bari menga berilgan.

Hamon uchar momaqaymoqlar,

Oyoqlarim chalishtirilgan.

 

Bir yonda o‘t, bir yonda pichan – 

Hal qiladi to‘riqning didi... 

Suv tubidan dimog‘imgacha

Suzib kelar baliqning hidi.

 

Qo‘zichoqlar shavqini 

Epkin 

Keltiradi shuurim taraf. 

Men yo-o-otibman, 

yuragim sokin, 

Jim-m yotibman Xudoga qarab!..

 

Parvoz etar momaqaymoqlar...

 

* * * 

 

Qaltiraydi qarshimda yanvar,

Qo‘llaringdan tutaman – olov.

Ikki yonda soqchi qayinlar,

Qo‘shiq aytib boramiz yayov.

Yelkamga muz tashlaydi archa,

Sen qiqirlab to‘qiysan maqol.

Kurashlarning tusidan charchab,

Kuzataman kulgingni xushhol.

O‘! Naqadar shirin soniya,

Ko‘zlaringga ko‘zim tikarman.

Farzandimga aytarsan deya,

Tomog‘ingga alla ekarman.

Bu dunyoning nimasi bor, ayt?!

Ginasi bor, dardi, hasrati!

Barchasiga boqqancha loqayd,

Senga ulkan sevgi asradim.

Dil asradim, qorong‘u kecha 

Osmoningni yoritar porloq. 

So‘z asradim atrokday o‘jar

Va muqaddas Turon kabi pok. 

Vazmin ruhim, tabiatimga

Yo‘latmadim ig‘voni zinhor.

Dovullarni qamab ichimga,

Etaverdim jahlimni inkor.

Bularni qo‘y, 

Yanvarni kuzat.

Oppoq qorda yugurar tulpor.

Muz ostida dasturxon tuzab,

Kutayotir bizlarni bahor.

 

* * *  

 

Bir yerda tinch vatan qurmoqchi edim,

Davrada aylandim tilla qadahdek.

Yelkamni qushlarga bermoqchi edim,

O, nasib etmadi menga daraxtlik…

Ismimni chaynaydi sobiq do‘stlarim,

Men xira farahlar allasida mast.

Kavsarim, hamonam moviy ko‘zlarim

Qop-qora daryoga do‘nmagani rost.

Men itday ergashdim ko‘nglim ortidan,

Suyanib ho‘ngradim tushlarga gohi.

Oqibat: osmonday yarim-yortiman,

Ko‘zimda beuya qushlar nigohi!

Baribir daraxtga aylanmoqchiman,

Behuda sarflanib ketmasdan kuchim.

Aminman, yetarli mendagi chidam,

Boltalar zarbini ko‘tarmoq uchun!

Aminman, qirg‘oqqa boshini urgach,

Mung‘ayib qaytuvchi to‘lqin – bahodir;

Uning hech nimani etmasdan ro‘kach,

Shuddat-la ortiga qaytishi bordir.

Qaytaman hazonrang saharlaringga,

Bir dunyo bahorni olib qaytaman.

Qushlarim, yelkamga qo‘narsiz hali

Barvasta bir daraxt bo‘lib qaytaman!

 

 

* * *

Qo‘shotar miltig‘i tushdi yelkadan,

Etikdan qaytarib oldi oyog‘in.

Talab et yo yalin yoki erkalan –

Boshqacha bo‘lmaydi endi bu yog‘i…

U yovvoyi o‘rdak cho‘qigan ko‘lning

Tubidan laqqalar sug‘irmas endi.

Shaytondek g‘ingshigan chiyabo‘rining

Bo‘g‘zidan g‘ijimlab, do‘g‘irmas endi.

Loyxo‘rak patining ortidan quvib,

Tuxumlar keltirmas kuchuklariga.

Eng chuqur kamarga badanin yuvib,

Uchuqlar qo‘shmaydi uchuqlariga.

Endi xom yong‘oqning to‘nidan oqqan

Jigarrang quvlik ham qo‘lga xinomas,

Kurashlar avjida yonib, tutoqqan

Qonini qaynatib turmaydi Yofas…

Endi u Jek London asarlariga

Taqlidan hindulik qilmaydi, afsus,

U muhlat bermoqda asablariga,

U to‘plash bilan band balchiqdek nufuz…

Halicha, yetmadi quduq tubiga,

Tozarib olishning boshqa yo‘li yo‘q.

(Kim quyosh oldida to‘siq to‘qigan,

Har holda, soyani o‘ldirmaydi o‘q.)

…O‘shanda, ming botmon sabr bitar, bas,

Ko‘nmaydi tepkining bo‘sh yotariga.

Ig‘voni, nifoqni, bitta-bittamas,

 

Qo‘shshalab otadi

Qo‘shotarida…

 

*  *  *

Bu ulkan tushlarni senga asradim,

Qoyadek hasratim kukunlikka shay,

Quyoshga evrilsin nuru nusratim

Va qolgan umrimni bugundek yashay.

 

Bu foram orzular senga tegishli,

Bir dasta gul kabi quchoqla barin.

Nimaki istadim,

shunga erishdim –

Ko‘nglingga erishdim, ko‘ngli gavharim.

 

Tuyuqday tuyular gohi muhammas,

Gohi bir misraga sig‘ar muhabbat,

Bu dunyo, bilaman, meniki hammas,

Munchoqmi, kishvarmi –

mudom muvaqqat

 

Baribir barini unutmoqchiman,

Hovuching ushatgan mehringdan bo‘lak.

Osuda orom ol,

o‘zim soqchiman,

Ertaga bugunlar bo‘lmasa kerak…

 

Bu ulkan tushlarni senga asradim…

 

* * *

 

Qizlarning sochiga umrini bog‘lab,

Suvoriy yigitlar ho‘ngragan zamon.

Seni haqoratlab,

Seni arqog‘lab

Yasharman, ey sochi to‘zg‘igan makon.

Sharafning eng o‘tkir quyqasidir bu,

Qontalash yuzingdan o‘parman arang,

Bo‘g‘ilib, bosiq oh tortadi burg‘u,

Tobora asabdek qizib borar jang.

Qo‘ymijoz notiqning boshida mahsi,

So‘ylarkan, egnida shoyi va bahmal.

Shirakayf hurujning qondagi raqsi

Qorbarsi singari bo‘g‘zimga mahtal.

 

Alaf yalayotir atrokning bog‘in,

Butasi, tomiri xanjar tashigay.

Xo‘mrayib kezarman atrofni, horg‘in 

Qo‘shini bodaxo‘r lashkarboshiday.

Yanayam urchiydi keskin haqorat,

Sindirib tavoze g‘aladonlarin,

Uyg‘oning! Arqonni kessin harorat,

Sochlarga o‘ralgan Qorajonlarim!