Fuzuli - Gazel (Girip mey-hâneye mûğ meşrebiyle kim ki hû eyler)

 

Girip mey-hâneye mûğ meşrebiyle kim ki hû eyler
Olup mü’min behişte kâfirim ger ârzû eyler

Meger divânedir sevdâ-yi ebrsiyle zâhid kim
Bakıp mihrâba da’im öz özüyle güft-ü gû eyler

Dem-â-dem katre katre kan yaşımdır kim çıkar gözden
Veyâ peykânların kim âteş-i dil anı su eyler

Reh-i aşkında olman teng-dil sevdâ hücûmundan
Tarik-i saltanat her kim tutar gavgâya hû eyler

Dedim kimdir perişân eyleyen âşıklar ahvâlin
Sabâ gösterdi târ-i sünbül-i zülfün ki bu eyler

Fuzûlî zülfüne bağlandı ammâ öyle inceldi
Kigûya za’f anı hem zülfüne bir târ mû eyler

Aruz Ölçüsü

 

Aruz ölçüsü, hecelerin uzun veya kısa, kapalı ya da açık oluşuna dayanan, hecelerin belli bir düzene göre sıralanarak ahengin sağlandığı nazım ölçüsüdür. İskender Pala’nın değişiyle ‘‘Çadırın ortasına dikilen direktir. Bir çadırı nasıl direk ayakta tutuyorsa divan şiirini de ayakta tutan en büyük unsur aruzdur.’’

Fuzuli - Gazel (Mende Mecnun’dan füzûn âşıklık isti’dadı var)

 

Mende Mecnun’dan füzûn âşıklık isti’dadı var
Âşık-ı sâdık menem Mecnûn’un ancak adı var

Divan Edebiyatında Din Dışı Şiir Türleri

Bahariye  

·  Baharın gelişini, doğadaki değişimleri, çiçeklerin açmasını, kelebeklerin uçmasını konu edinen kasidelerdir. Dönemlerindeki büyük kişilere sunulup ödüllendirilmek için yazılırlar. Hemen her divanda bir bahariye bulunması geleneği vardır. Hemen her divan şairinin de bir bahariyesi vardır.

Sinan Paşa - Tazarrunâme'den

 

İlâhî! Bekaa isteyen candan vücûd âfetlerini sen def it. Dirlik uman gönülden varlık hicabını sen refit. Cân sırın isteyene şer’yolını tarîk it. Yoklık yolma gidene tevfîkini refîk it. Sâliklerüni inayet atına süvâr it. Yolunda fena bulanı gene senünle var it. Aşkun şehîdlerini gene sen yu. Yolunda ölenleri sine sen ko. Sini sevenün derdin artur. Zikrün idenün virdin artur. Kaalde kalanı kaalden geçür. Hâl isteyeni hâlden geçür. Kapunda sınuk gönülleri lûtfunla bütün tut. Yolundan azan kulların tevfîkin eliyle elin tut. Aşkunda giryân gözleri sınünile pür-nûr kıl. Derdün ile vîrân dilleri vaslunile mâ’mûr kıl…

Divan Edebiyatı (Türk Klasik Edebiyatı)

 

“Türk Klasik Edebiyatı” olarak da tanımlanan Divan edebiyatı, Türklerin İslam kültüründen etkilenmeleri sonucu oluşturdukları bir edebiyattır. Bu edebiyat, bazı kaynaklarda “Havas Edebiyatı“, “Yüksek Zümre Edebiyatı“, “Saray Edebiyatı” “Eski Türk Edebiyatı” gibi adlarla da anılmaktadır. Ancak belli ilkeler çevresinde gelişen bu edebiyat, şairlerin şiirlerini “Divan” denilen yazma kitaplarda toplamalarından dolayı daha çok “Divan edebiyatı” adıyla ifade edilmektedir.

Divan Edebiyatı

Tarifi ve Adlandırılışı. Türk edebiyatının umumi gelişimi içinde, nazarî ve estetik esaslarını İslâmî kültürden alarak meydana gelen ve özellikle örnek kabul ettiği Fars edebiyatının her yönden kuvvetli ve sürekli tesiri altında şekillenip belirgin örneklerini vermeye başladığı XIII. yüzyıl sonlarından, XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar, bünyesini sarsıcı ve zayıflatıcı bir tepki ve değişikliğe uğramadan Arapça-Farsça kelimelerin geniş ölçüde yer aldığı bir dille varlığını altı asır sürdürmüş bir edebiyat geleneğidir.

Doç. Dr. Sevda Sadigova - Ali Şir Nevai Sanatkarlığı: Dil Düzeyinde Tasavvuf Düşüncesi

 

Herhangi bir edebî örneğin uzun ömürlülüğü ve modernliği, mazmun, karakterler dizisiyle beraber, geleceğe iletilen fikirlerin güncelliği ile değerlendiriliyor. Türk düşünürlerinin dünyanın bilim ve edebiyat hazninesini zengileştiren eserleri asırların zaman sonsuzluğundan günümüzle konuşuyor, müdriklik ve hikmet yoluyla zihinsel sistemi ilerici bir istikamete yönlendiriyor.