Orhan Şaik Gökyay - Yas

 

Dökün yaprağınızı dallarım dökün,
Akın yaslı yaslı sularım akın.
Bükün boynunuzu bayraklar bükün,
Bir alınmaz kalem vardı yıkıldı...

Elbek - Tutqun qushcha

Oltindan to‘qulg‘on tor bir qafasda
Yotardi bir qushcha doim qayg‘uda.

Orhun Âbideleri: Tonyukuk Âbidesi

 

Tonyukuk Âbidesi, 720-725 yıllarında Bilge Kağan'ın tecrübeli veziri Tonyukuk adına, Tonyukuk'un kendisi tarafından dikilmiştir. Bu kitabede, Türklerin savaş stratejileri, bağımsızlık mücadelesi için verilen savaşlar, Bilge Tonyukuk'un Türk milleti için verdiği mücadeleler kısaca, birkaç satırla anlatılmaktadır. 

Orhun Âbideleri: Költigin Âbidesi

Köl Tigin Kitabesi, Türk dilinin en eski yazılı eserlerindendir. Orhun Köl Tigin Yazıtı veya Köl Tigin Kitabesi, Türk dilinin en eski yazıtlarındandır. Orhun Âbideleri olarak bilinen kitabelerden biridir. Bilge Kağan tarafından ölen kardeşi Köl Tigin adına MS 732'de dikilen âbidedir. Âbideler Költigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk adına dikilmiştir.

Orhun Âbideleri: Bilge Kağan Âbidesi

Orhun Yazıtları, Göktürk İmparatorluğu'nun ünlü hükümdarı Bilge Kağan devrinden kalma altı adet yazılı dikilitaştır. Moğolistan'ın kuzeyinde, Baykal gölününü güneyinde, Orhun ırmağı vadisindeki Koşo Saydam gölü yakınlarındadır. Bu yazıtlardan Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtları, Koçho Tsaydam bölgesindeki Orhun Irmağı civarında; Bilge Tonyukuk yazıtları ise, Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarından yaklaşık 360 km uzakta, Tola Irmağı'nın yukarı yatağındaki Bayn Tsokto (Bayn Çokto) bölgesindedir. Bilge Tonyukuk yazıtlarının, (Orhun Irmağı civarında olmamasına rağmen), Orhun yazıtlarıyla birlikte düşünülmesi, anılması Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtları ile aynı döneme ait olması ve aynı konuları içermesindendir. Yazıtlar Türk dili, tarihi, edebiyatı, sanatı, töresi hakkında önemli bilgiler vermektedirler. Türk ve Türkçe adı, ilk kez Doğu Göktürkler dönemine ait bu yazıtlarda geçmektedir. Yazıtların üçü çok önemlidir. İki taştan oluşan Tonyukuk 716, Köl Tigin (Költigin) 732, Bilge Kağan 735 yılında dikilmiştir. Köl Tigin Âbidesi'ndeki sözler, Bilge Kağan'ın ağzından yazılmıştır.

Fuzuli - Gazel (Saçın endîşesi tahrîk-i zencîr-i cünûnumdur)

 

Saçın endîşesi tahrîk-i zencîr-i cünûnumdur
Cünûnum def’ine zikr-i leb-i lâlin füsûnumdur

Diyâri derd ser-gerdânıyım her kim beni ister
Delil-i râh katre katre eşk-i lâle gûnumdur

Felekte berk-i âhımdan ser-â-ser yandı kevbekler
Kalan odlara yanmış kevbeb-i baht-i zebûnumdur

Gelen nâveklerin bir bir yakıp koymaz bulam zevkin
Beni hirmân oduna yandıran sûz-i derûnumdur

Ser-i kûyunda gönlüm berk-i âhın sanma bî-hûde
Karangu gece azm-i kûyun etsem reh-nümûnumdur

Lebi şirînlerin şevkiyle Ferhâd’ı benim asrın
Yanımda cem olan seng-i melâmet Bîsütûn’umdur

Fuzûlî hâli olmak câm-i ayşım sâf sahbâdan
Nişân-i baht-i nâ-fercâm ü ikbâl-i nigûnumdur

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı: Sözlü Edebiyat

İslamiyet öncesi dönemde Türkler, sözlü edebiyat geleneğine sahipti. Bu dönemde yazılı edebiyat bulunmamaktaydı ve edebiyat ürünleri sözlü olarak nesilden nesile aktarılmaktaydı.

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı: Yazılı Edebiyat

 

İslamiyet’in kabulünden önceki dönemde Türklerin yazılı edebiyatı, genellikle sözlü gelenekler yoluyla aktarılan şiir ve destanlardan oluşuyordu. Bu edebi eserler, Türk kültürünün ve eski Türk hayat tarzının zengin bir yansımasıdır.

Necmettin Halil Onan - Bir Yolcuya

 

Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın
Bir vatan kalbinin attığı yerdir.

Köksal Cengiz (Niyâzkâr) - Hep Kar Yağdı Gönlüme

Bahar göremeden, yaz göremeden,

İnce ince hep kar yağdı gönlüme.

Ülkümün hükümüne  erişemeden,

İnce ince hep kar yağdı gönlüme.

Geç Kalmış Bir Adım: Ankara'ya Ali Şir Nevai Heykeli Dikildi

Büyük Türk şairi Alişir Nevai'nin adı Türkiye'de yaşatılmaya devam ediyor.

Özbekistan'ın bağımsızlık günü olan 1 Eylül tarihinde Ankara’nın Keçiören ilçesindeki Gümüşhane Ihlamur Vadisi'nde, Özbekistan'ın ve Türk dünyasnın meşhur şairi ve devlet adamı Alişir Nevai anısına yapılan heykelin açılışı, büyük bir coşku ve katılımla gerçekleştirildi.

Fuzuli - Kaside (Der Medh-i Hazret-i Şah-ı Velayet)

İrişti vakt ki fasl-i hazân-i nâ-hemvâr
Kıla'su tek harekâtın müzâhim-i eşcâr

Sipâh-i bchmen ü dey lâle vü gûi esbabın
Hücum eyîeyüben gâret eyleye ne ki var

Mevlana Celaleddin - Bu Şiir Ondan Utanıyor

Bu ne güzel koku böyle,
bu ne güzel koku.
Gül bahçesinden yoksa gelen o mu?
Gece mi bu gelen, misk mi bu, amber mi bu?
Bu ne güzel koku böyle,
bu ne güzel koku.
O pazardan tezcecik yoksa o mu geliyor,
yoksa güzelimiz geri mi geliyor ne?

Yağmur Atsız - Günlerimiz

Çözülen bir yün yumağı
Akıp giden günlerimiz
Mezar taşlarından suskun
Telaşsız sessiz sitemsiz

Savrulan yapraklar gibi
Akıp giden günlerimiz
Cenaze törenlerinde
Telaşsız sessiz sitemsiz

Fuzuli - Gazel (Ol perî veş kim melahât mülkünün sultânıdır)

 

Ol perî veş kim melahât mülkünün sultânıdır
Hükm anun hükmü bana fermân anun fermânıdır

Sürdü Mecnun nevbetin şimdi benim rüsvâ-yi aşk
Doğru derler her zaman bir âşıkın devrânıdır

Lâhza lâhza gönlüm odundan şererlerdir çıkan
Katre katre göz döken sanman sirişkim kanıdır

Çâkler cismimde tîğ-i aşktan ayb etmeniz
Kim cünûn gül-zârının bunlar gül-i handânıdır

Ey Fuzûlî ola kim rahm ede yâr efgânına
Ağlagıl zâr anca kim zâr ağlamak imkânıdır

Cahit Sıtkı Tarancı - Memleket İsterim

Memleket isterim
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun;
Kuşların çiçeklerin diyarı olsun.

Şah Sultan - Senden İsterim

 

Urum ellerine bir can gönderdim

Ya Ali sen gönder senden isterim

Bakmaz mısın kebab oldum kavruldum

Ya Ali sen gönder senden isterim

Aşık Reyhani - Sakın İnanmayın

 

Sakın inanmayın her sahte Türk'e

Zor gelende Allah diyen yine biz

Kendi çıkarına menfaatine

Ak yoğurda kara diyen yine biz

Yavuz Bülent Bakiler - Anadolu Gerçeği

 

Yalın ayaklarınla koştun mu tarla tarla
Duydun mu çıplak toprağın, çıplak insanın yasını
Ağlayan kadınlarla, ihtiyarlarla
Yaşadın mı bir yağmur duasını
Bozbulanık ırmaklarda çimdin mi
Kulak verdin mi yürekten kavala, saza
Bir ipek seccade üstünde gibi, huzurla
Durdun mu toprakta namaza ?

A. Refik Veyisoğlu - Gel

"Beklettim, geleyim" diyorsun ama

Derdimin dermanı olacaksan gel

Şöyle bir uğrayıp geçeyim deme

Bendeki yarayı saracaksan gel