29 Ağustos 2025 Cuma

Cumhuriyet Dönemi Türk Nesri - 4 (Sohbet, Söyleşi)

 

Sohbet, Çoğunlukla gazete ve dergilerde yayımlanan, güncel olayların, kültür ve sanat hayatındaki gelişmelerin fazla derine inilmeden, içten bir dille, okuyucuyla karşılıklı konuşma havasında işlendiği yazı türüdür.

Genellikle gazete ve dergilerde yer alan sohbet türünde yazarın amacı bilimsel bir ispat değil okuyucuyla samimi diyaloglar kurarak kişisel düşüncelerini açıklamaktır.

Bu türede yazan yazar, mizahi fıkralardan, atasözlerinden yararlanabilir; anekdotlara ve şiirlere yer verebilir. 

Yazar, kendine ya da okuruna yönelttiği sorulara cevaplar vererek canlı ve akıcı bir üslup ortaya koyabilir.

Sohbetlerde fazla ayrıntıya girilmez, sadece konuya dikkat çekilir, anlatılanları ispatlama çabası yoktur bu sebeple ispat etme gayreti ortaya konmaz. Amaç, okuyucuyu konu üzerinde düşünmeye davet etmektir.

Söyleşide bir konu sınırlaması yoktur. Gündelik olaylar, edebiyat ve sanat dünyası , ortak yaşamlar, toplumsal değerler vb. söyleşinin konusu olabilir.

Açık, yalın ve duru bir anlatımın kullanıldığı sohbet türünde cümleler konuşma üslubunda ve çoğunlukla devriktir.

Sohbet, bir yazı türü olarak Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi’nde gazetecilikle girmiştir. Bu dönemin genel anlayışına uygun olarak yazarlar, diğer türlerde olduğu gibi sohbette de toplumsal fayda ilkesini gözetmiş; dönemine göre sade bir dil kullanmaya çalışmışlardır.

Tanzimat Dönemi’nde Ahmet Mithat Efendi; Servetifünun Dönemi’nde ise Tevfik Fikret, Halit Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Cahit Yalçın sohbet türünde yazılar yazmıştır.

Servetifünun Dönemi’nde bağımsız çizgide eser veren Ahmet Rasim, sohbet türünün ilk mükemmel ürünlerini vermiştir.

Cumhuriyet Dönemi’nde diğer düzyazı türlerinde olduğu gibi sohbette de yalın bir dil ve anlatım kullanılarak Anadolu insanına seslenmek amaçlanmıştır. İnsana ve hayata dair her tür kavram ve olgu bu dönem sohbetlerinde ele alınmıştır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder